जनस्वास्थ्य शिक्षा तथा जनशक्तिसम्बन्धी नीति संवाद सम्पन्न

जनस्वास्थ्य शिक्षा तथा जनशक्तिसम्बन्धी नीति संवाद सम्पन्न

२०८२ साउन २९
नीति अनुसन्धान प्रतिष्ठान, नारायणहिटी काठमाडौँ

नीति अनुसन्धान प्रतिष्ठानले पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानसँगको सहकार्यमा “नेपालमा जनस्वास्थ्य शिक्षा तथा जनशक्तिः वर्तमान अवस्था र भावी कार्यदिशा” विषयक सार्वजनिक नीति संवाद कार्यक्रम आयोजना गर्‍यो । उक्तविषयमा प्रतिष्ठानको शासकीय प्रबन्ध, सङ्घीयता तथा सामाजिक मामिला नीति अध्ययन केन्द्रबाट नीति सङ्क्षेप तयार गर्न एक अध्ययन टोली गठन भई अध्ययन सुरु भएको सन्दर्भमा सम्बद्ध विषय विज्ञहरू तथा सरोकारवालाहरूको राय, सुझाव तथा आवश्यक तथ्याङ्क सङ्कलन गर्ने उद्देश्यले उक्त कार्यक्रमको आयोजना गरिएको थियो ।

कार्यक्रममा स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालय तथा अन्य सरकारी निकायका प्रतिनिधिहरू; पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान, त्रिभुवन विश्वविद्यालय, काठमाडौँ विश्वविद्यालय, मधेश स्वास्थ्य विज्ञान संस्थान, मदन भण्डारी स्वास्थ्य विज्ञान अध्ययन प्रतिष्ठान लगायत अन्य प्राज्ञिक संस्थाका प्रतिनिधिहरू; नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद्, नेपाल स्वास्थ्य संघ तथा गैरसरकारी संस्थाका प्रतिनिधिहरू; नेपालको जनस्वास्थ्य क्षेत्रसँग प्रत्यक्ष सरोकार राख्ने जनस्वास्थ्यविद्हरू; र नीति अनुसन्धान प्रतिष्ठानका अनुसन्धाताहरूको उपस्थिति रहेको थियो । प्रतिष्ठानको सूचना तथा ज्ञान व्यवस्थापन विभागका प्रमुख तथा वरिष्ठ अनुसन्धानकर्ता डा. मोहन कुमार शर्माले कार्यक्रमको सहजीकरण गर्नुभएको थियो ।

उपस्थित सहभागीहरूलाई स्वागत गर्दै प्रतिष्ठानका कार्यकारी अध्यक्ष, प्रा. डा. लेखनाथ शर्माले स्वास्थ्य सेवा भनेको उपचार गर्ने सेवा मात्र हो भन्ने भाष्य स्थापित भएको र यसमा परिवर्तन हुन आवश्यक रहेको तर्क प्रस्तुत गर्नुभयो । नेपालको जनस्वास्थ्य शिक्षा र यस क्षेत्रमा आबद्ध जनशक्तिले सामना गर्नुपरेका चुनौतीहरूको समाधानका लागि सरोकारवालाहरूको राय र पर्याप्त अनुसन्धान दुवै अपरिहार्य रहेको कुरामा उहाँले जोड दिनुभयो ।

छलफलको प्रारम्भमा अध्ययन टोलीको प्रतिनिधित्व गर्दै प्रतिष्ठानको शासकीय प्रबन्ध, सङ्घीयता तथा सामाजिक मामिला नीति अध्ययन केन्द्रका अनुसन्धानकर्ता अशोक पाण्डेले गर्नुभएको प्रस्तुतीकरणमा स्वास्थ्यसम्बन्धी प्रमुख सूचकहरू, स्वास्थ्य क्षेत्रमा आबद्ध जनशक्तिको अवस्था,जनस्वास्थ्यको विषय आकर्षित हुने केही कानुनहरू, चुनौतीहरू र नीति संवादका विषयवस्तुमाथि प्रकाश पारिएको थियो । यसैगरी, पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानका सहप्राध्यापक डा. सुदर्शन पौडेलले नेपालमा जनस्वास्थ्य विकास, संस्थागत अवस्था, पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानबाट सञ्चालित कार्यक्रमहरूको उद्देश्य र बहसका विषयवस्तुबारे प्रस्तुतीकरण गर्नुभएको थियो ।

कार्यक्रममा जनस्वास्थ्य शिक्षाको सान्दर्भिकता तथा जनस्वास्थ्यकर्मीलाई काम गर्न आकर्षित र टिकाइराख्न आवश्यक नीतिगत र प्रोत्साहनात्मक व्यवस्था बारेमा छलफल गर्दै सहभागीहरूले आफ्ना धारणा व्यक्त गर्नुभएको थियो । संवादमा उठान गरिएका छलफलका मुख्य विषयवस्तुहरू यसप्रकार रहेका थिए:

• जनस्वास्थ्य शिक्षालाई व्यावहारिक र समयसापेक्ष बनाई समुदाय तथा रोजगारसँग जोड्नका लागि आवश्यक सुधार र पहलहरू
• जनस्वास्थ्य जनशक्तिको उत्पादन र परिचालनको प्रभावकारिताका लागि सरकारी निकाय र शैक्षिक संस्थाहरूबिच सहकार्य र समन्वयको अपरिहार्यता
• सेवाबाट वञ्चित क्षेत्रमा जनस्वास्थ्यकर्मीलाई आकर्षित गर्न र टिकाइराख्नका लागि गरिनुपर्ने नीतिगत र प्रोत्साहनात्मक व्यवस्था

सहभागीहहरूबाट व्यक्त मुख्य सार प्रस्तुत गर्दै पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानका प्राध्यापक प्रा. डा. केदार बरालले जनस्वास्थ्य शिक्षा तथा जनशक्ति विकास र व्यवस्थापनमा रहेका चुनौतीहरूको सामाना गरेर अघि बढ्नुपर्ने बताउँदै र जनताको स्वास्थ्य प्रवर्धन र सुधारका लागि यस क्षेत्रको योगदान महत्त्वपूर्ण रहेको भन्दै नीतिगत तहमा ध्यानाकर्षण आवश्यक रहेको टिप्पणी गर्नुभयो । प्रतिष्ठानका कार्यकारी अध्यक्ष प्रा. डा. लेखनाथ शर्माले अध्ययनका लागि सहभागीहरूले प्रस्तुत गर्नुभएको राय सुझाव निकै सारगर्भित रहेको उल्लेख गर्दै कार्यक्रममा सहभागी भइदिनुभएकोमा धन्यवाद तथा कृतज्ञता ज्ञापन गरी कार्यक्रमको औपचारिक समापन गर्नुभएको थियो ।

आमन्त्रित सहभागीहरू:

प्रा. डा. केदार बराल (प्राध्यापक, पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान)

डा. कृष्ण पौडेल (नीति योजना तथा अनुगमन माहाशाखा प्रमुख, स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालय)

डण्डुराज घिमिरे (सहसचिव, श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालय)

डा. बाबुराम मरासिनी (अतिथि प्राध्यापक, नोबेल शिक्षण कलेज)

डा. खेमबहादुर कार्की (सहप्राध्यापक, चिकित्साशास्त्र अध्ययन संस्थान)

डा. सुस्मिता घिमिरे (उपप्राध्यापक, एसिएन कलेज फर एड्भान्स स्टडिज)

डा. नवराज जोशी (मेडिकल अधिकृत, स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालय)

लिलानाथ भण्डारी (रजिष्ट्रार, नेपाल स्वास्थ्य व्यावसायिक परिषद्)

डा. कैलाश खाकी श्रेष्ठ (महासचिव, नेपाल जनस्वास्थ्य संघ)

डा.  सन्तोष दुलाल (परामर्शदाता, नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद्)

एलिना खत्री (सहअनुसन्धानकर्ता, नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद्)

किमत अधिकारी (राष्ट्रिय व्यवसायिक अधिकृत- स्वास्थ्य प्रणाली विकास, विश्व स्वास्थ्य संगठन)

डा.  झबिन्द्र भण्डारी (परामर्शदाता, संयुक्त राष्ट्र संघ)

विष्णुप्रसाद नेपाल (कार्यक्रम संयोजक, गाउँपालिका राष्ट्रिय महासंघ नेपाल)

डा.  बिराज कर्माचार्य (प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत, धुलिखेल अस्पताल, काठमाडौँ विश्वविद्यालय)

डा. सुदर्शन पौडेल, (सहप्राध्यापक, पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान)

डा.  विष्णु प्रसाद चौलागाई (सहप्राध्यापक,जनस्वास्थ्य केन्द्रीयविभाग, त्रिभुवन विश्वविद्यालय)

विष्णु पराजुली (प्रमुख कार्यकारी अधिकृत, होलिस्टिक सर्भ नेपाल)

विमल सिंह बिष्ट (स्वास्थ्य आपत्कालीन अधिकृत, विश्व स्वास्थ्य संगठन)

मनिराम गम्पो (जनस्वास्थ्य निरीक्षक, विदुर नगरपालिका, नुवाकोट)

डा. सुष्मा न्यौपाने (विभागीय प्रमुख, काठमाडौँ मल्टिपल कलेज)

कृति सागर बराल (मानव संसाधन अधिकृत, विश्व स्वास्थ्य संगठन)

डा. सत्य नारायण यादव (जनस्वास्थ्य संयोजक, मधेश स्वास्थ्य विज्ञान संस्थान)

अनुषा पराजुली अर्याल (अनुसन्धान संयोजक, पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान)

डा. अर्चना श्रेष्ठ (निर्देशक, स्कुल अफ मेडिकल साइन्स, काठमाडौँ विश्वविद्यालय)

डा. अमित अर्याल (सहप्राध्यापक, पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान)

शारदा नेपाल (जनस्वास्थ्य अधिकृत, जनस्वास्थ्य कार्यालय, काठमाडौँ)

प्रा. मधुसुदन सुवेदी (प्राध्यापक,पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान)

डा. खड्क बहादुर श्रेष्ठ (सहप्राध्यापक, मनमोहन मेमोरियल इन्ष्टियुट अफ हेल्थ साइन्सेस)

डा. राजन पौडेल (विभागीय प्रमुख, चिकित्साशास्त्र अध्ययन संस्थान)

डा. भीम सागर गुरागाई (रजिष्ट्रार, मदन भण्डारी स्वास्थ्य विज्ञान अध्ययन प्रतिष्ठान)

मञ्जरी श्रेष्ठ (जनस्वास्थ्य विद्यार्थी, पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान)

सृष्टि गरु (जनस्वास्थ्य विद्यार्थी, पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान)

अनुषा शर्मा (जनस्वास्थ्य विद्यार्थी, पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान)

नीति अनुसन्धान प्रतिष्ठानको तर्फबाट सहभागीहरू:

प्रा. डा. लेखनाथ शर्मा (कार्यकारी अध्यक्ष)

लक्ष्मण प्रसाद भट्टराई (कार्यालय प्रबन्धक)

डा. हरि शर्मा न्यौपाने (वरिष्ठ अनुसन्धानकर्ता)

डा. मोहन कुमार शर्मा (वरिष्ठ अनुसन्धानकर्ता)

डा. दिपक कुमार खड्का (वरिष्ठ अनुसन्धानकर्ता)

डा. मुक्तिराम रिजाल (वरिष्ठ अनुसन्धानकर्ता)

डा. खगनाथ अधिकारी (वरिष्ठ अनुसन्धानकर्ता)

डा. कल्पना खनाल (वरिष्ठ अनुसन्धानकर्ता)

अशोक पाण्डे (अनुसन्धानकर्ता)

डा. निरञ्जन देवकोटा (अनुसन्धानकर्ता)

डा. हरिप्रकाश चन्द (अनुसन्धानकर्ता)

डा. प्रदीप पन्थी (अनुसन्धानकर्ता)

डा. मनिता कुसी (सहअनुसन्धानकर्ता)

डा. महेश्वर गिरी (सहअनुसन्धानकर्ता)

गोपाल आचार्य (सहअनुसन्धानकर्ता)

दिपेन्द्र प्रसाद पन्त (सहअनुसन्धानकर्ता)

रिजा मानन्धर (सहअनुसन्धानकर्ता)

सोनिया बस्याल (विश्लेषक)

डा. देजिना थापा (विश्लेषक)

प्राञ्जल रिजाल (विश्लेषक)

सुधिर श्रेष्ठ (विश्लेषक)

पर्वत भट्टराई (वरिष्ठ सहायक)

आयुष्का के.सी.(इन्टर्न)

आशिष भण्डारी (इन्टर्न)

बलिहाङ लिम्बु (इन्टर्न)

विजय कोइराला (इन्टर्न)

सतिस सापकोटा (इन्टर्न)